het Zelf

het Zelf

Deze blog is opgehangen aan een tekst uit de Upanishads. De Upanishads zijn bronteksten uit het Hindoeïsme van voor onze jaartelling. Filosofische teksten die gaan over wie wij zijn en hoe we ons zelf kunnen beschouwen. De teksten laten zich niet zomaar begrijpen. Niet zomaar beetpakken. Het vergt aandacht en vele malen lezen. Het gaat in de tekst die ik heb uitgezocht over ‘het Zelf’. Je zou ‘het Zelf’ kunnen lezen als het bewustzijn waarmee je jezelf gewaar bent. Ik heb de tekst schuingedrukt gezet en er een uitleg bij gegeven waar je ook in het dagelijks leven iets mee kunt. Voor de meer praktisch ingestelde mensen onder ons: sla de schuin gedrukte tekst eerst over. Lees de rest van de blog en dan weer terug naar de schuin gedrukte tekst. Dat geeft je meer houvast.

 Citaat
‘Maar welk is het Zelf dat in alles is?’ ‘Dat wat inademt met de inademing (prana) is het Zelf dat in je en in alles is. Dat wat uitademt met de uitademing (apana) is het Zelf dat in je en in alles is. Dat wat [het lichaam] doordringt met de doordringende ademstroom (vyana) is het Zelf dat in je en in alles is. Dat wat omhoog beweegt met de opwaartse ademstroom (udana) is het Zelf dat in je en in alles is. Dit is het Zelf in je, het Zelf dat in alles is.’ (Uit: de Upanishads, in een prachtige vertaling van Wim van de Laar)

Dagelijks handelen

Het feit dat we het zelf willen kennen geeft wat mij betreft een verlangen in mensen weer om de kern van wie wij zijn te kennen. Vragen die we onszelf stellen zijn: ‘wie ben ik’, ‘wat is mijn kern’. Je geeft dat een naam, in mijn geval: ‘Erwin’. Is dat dan het Zelf, het ik? Uiteindelijk is het Zelf lastig te vangen in begrijpelijke termen waar je in het dagelijks leven wat mee kan. Wat je wel helpt is naar je (dagelijks) handelen te kijken. Wat doe je en wat laat je? Je handelingen, daarin klinkt het Zelf voortdurend door. We zijn het ons niet altijd bewust, maar eigenlijk weten we heel goed wanneer we dingen doen die met ons Zelf overeenstemmen en wanneer niet. Of anders gezegd, jij weet heel goed wanneer hetgeen je doet ‘klopt’ of ‘niet klopt’. Wanneer je iets doet dat in overeenstemming is met het Zelf geeft dat een gevoel van vertrouwen. Je vertrouwt dan ook letterlijk, op jezelf. Wanneer je dat niet doet ga je twijfelen, piekeren, doe ik hier wel goed aan. Vaak ben je dan al met jezelf in onderhandeling gegaan. Dan klinken er zinnetjes in je hoofd als: ik doe het omdat ik mijn salaris ermee verdien, of ik doe het voor haar of ik doe het voor hem. Op zichzelf zijn deze zinnetjes nooit onwaar. Dat maakt het ook zo lastig. Tegelijkertijd doen jouw handelingen je in die gevallen ook altijd een beetje geweld aan. Je levert iets essentieels van jezelf in. In het boeddhisme is er een prachtige uitdrukking: “wanneer je iets steelt is er altijd één iemand die meekijkt”. Met andere woorden je kan het voor anderen verbergen, maar nooit voor jezelf :).

Aandacht voor het Zelf

Het vraagt aandacht om in overeenstemming met jezelf/ het Zelf, te leven.  En er zijn zoveel situaties waarin het mij niet lukt (kijk bijvoorbeeld naar mijn vorige blog). Het is veel belangrijker dat je jezelf de vraag blijft stellen: klopt het wat ik doe? Doe ik dit in overeenstemming met mijn Zelf? Wanneer je niet luistert ga je twijfelen: doe ik hier goed aan, zou ik het wel doen. Of word je onverschillig: mij maakt het niet uit, laat maar zitten. Beiden kennen we. Wanneer je handelt in overeenstemming met het Zelf, voel je je gelukkig, geeft het je energie.

Hoe doe jij dat en wat vraagt dat van jou?