Piekeren leidt tot stress en stress tot piekeren

Piekeren leidt tot stress en stress tot piekeren

Wanneer spreek je van piekeren

Iedereen kent dat wel. Dat je je gedachten niet los kunt laten. Je bedenkt je, voor de zoveelste keer, wat je wel, of juist niet, wil zeggen of had willen zeggen. Piekeren is voor iedereen een herkenbaar fenomeen en dus heel normaal.  Wanneer we veel piekeren, wanneer we niet kunnen stoppen met piekeren, dan ervaren mensen dat als  een probleem. Het kost veel energie, levert geen concrete oplossing op en leidt tot spanning over het uitblijven van de voor jou zo belangrijke oplossing. Het lijkt dan wel of je voortdurend ‘aan’ staat en de ‘uitknop’ niet kan vinden. Dan kan je zeggen: piekeren leidt tot stress en stress tot piekeren.

Wat doe je als je piekert

Wat we proberen te doen is een oplossing te verzinnen voor een situatie waar niet echt een oplossing voor is.  Dat kan verschillende oorzaken hebben:

Er is geen duidelijke oplossing voor de situatie. Voorbeeld: ik houd van mijn partner, maar ben verliefd geworden op een ander. Voor wie moet ik kiezen? Er zijn geen criteria en we kunnen nooit alle gevolgen van een keuze overzien. Daarnaast botsen hier twee (of meer) belangrijke waarden (zie het volgende punt).

Botsen van waarden. Terug naar het vorige voorbeeld. Wanneer je wil kiezen tussen degene op wie je verliefd bent geworden en je partner van wie je nog steeds houdt. Spelen waarden als: betrouwbaar willen zijn, kiezen voor je geluk, de ander geen pijn willen doen, voor de ander willen zorgen et cetera, met elkaar. Waarden die voor jou belangrijk zijn en op zo’n moment niet te verenigen blijken.

Controle

Controle willen verkrijgen over een situatie waar je slechts gedeeltelijke controle over hebt. Voorbeeld: ‘Ik wil graag dat de ander positief reageert wanneer ik dit tegen hem/haar zeg’. Natuurlijk heb je wel enige controle door de manier waarop je iets zegt, maar je hebt geen enkele controle over wat ik er van vindt. Dat willen we wel en daarom kan een gesprek wat nog moet gaan plaats vinden eindeloos in ons hoofd blijven rondspoken.
Controle over emoties. Zowel onze eigen emoties alsook de emoties van de ander. We willen een ander graag blij maken, maar boos, bang of bedroefd? Nee liever niet! Kwetsbare en of negatieve emoties proberen we zoveel mogelijk te vermijden. Vermijden leidt in dit geval tot piekeren, want je komt er gewoonweg niet uit. Het sluipt ook in onze taal: ‘ik wil je niet teleurstellen, maar ….. ‘. Je weet dus allang dat die ander waarschijnlijk teleurgesteld gaat worden en toch hoop je dat je het zo kan verzachten.
Wat de oorzaak ook precies is, in onze hersenen is er een alarm afgegaan. We willen een oplossing die we niet kunnen vinden. De situatie blijft bestaan waardoor de druk op een oplossing toeneemt, die we niet kunnen vinden, waardoor ……..

Piekeren leidt tot stress en stress tot piekeren

In de vorige paragraaf gaf ik al aan dat het niet kunnen stoppen met piekeren tot meer stress leidt. De stress ontstaat uit de onmacht om tot een bevredigende oplossing te komen. Wanneer dit eenmaal het geval is wordt het een proces dat zichzelf blijft voeden. Je kunt er niet mee stoppen, je moet er mee doorgaan. Ook al ben je op een punt gekomen dat je dat helemaal niet meer wil. Mensen die op dit punt zijn aangekomen zeggen ook vaak tegen mij: ‘ik word hier zo moe van, maar ik weet echt niet wat ik er aan zou moeten doen’. Doen staat hier synoniem met controle en een ‘snelle’ oplossing (zie ook de blog: Stress omdat het niet goed genoeg is). Het is alsof je aan de rand van een ravijn staat (wanneer je niet uit je probleem komt val je in het ravijn) en aan de overkant staat een monster (je dilemma, probleem en alles wat je daar over denkt en gedacht hebt) waarmee je aan het touwtrekken bent (je moet er uitkomen, want anders……). Hoe harder jij trekt hoe harder het monster terugtrekt. Zolang je blijft denken dat je moet vechten om uit je problemen te komen sta je te wankelen aan de rand van een ravijn.

Een eerste stap in het omgaan met piekeren

Zolang je blijft denken dat je controle kunt houden verandert er niets aan de situatie. Of om in de metafoor te blijven: Stop met trekken! Anders gezegd: ik ben iemand die op dit moment piekert en vindt van zichzelf dat hij niet mag piekeren. Dat is nogal wat als je dat tegen jezelf kunt zeggen. Dat betekent namelijk dat je voor kunt toegeven dat je er niet zomaar mee kunt stoppen en dat dat dat voor nu ok is. Wat denk je dat er gebeurt wanneer je je dat realiseert?

Helaas betekent dat niet dat dan al je problemen over zijn, mocht je dat hopen :). Wat het wel betekent is dat je ophoudt om er telkens maar nieuwe energie in te stoppen. Je geeft het hele proces geen voeding meer: je houdt het touw nog wel vast, maar je trekt er niet meer aan. Piekeren is niet iets wat je bent, maar wat je (soms) doet. Je hebt jezelf aangeleerd om te piekeren, je weet dat je er niet zomaar mee kunt stoppen, de eerste stap is accepteren dat je af en toe piekert waardoor het minder belangrijk wordt. Voor de mensen die dit lezen en nu denken: is dit nu de eerste stap in een oplossing? Aan die mensen zou ik willen vragen: ‘Wat heeft het verkrijgen van controle over het piekeren je tot nu toe opgeleverd?

Ik ben een oude man en heb vele zorgen gekend. De meeste daarvan zijn nooit uitgekomen.
– Mark Twain (Amerikaans schrijver 1835-1910)

Samenvatting
Piekeren leidt tot stress en stress tot piekeren en hoe kan dat anders?
Artikel naam
Piekeren leidt tot stress en stress tot piekeren en hoe kan dat anders?
Beschrijving
Piekeren leidt tot stress en stress tot piekeren. Het lijkt alsof je voortdurend aan staat en de uit knop niet kan vinden.
Auteur
Publisher Name
Erwin Smidt
Publisher Logo

Benieuwd naar wat ik voor je
kan betekenen?

Vul het contactformulier in, dan neem ik zo snel mogelijk contact met je op (graag kort aangeven wat jouw/ jullie vraag is).

Wil je liever telefonisch contact bel dan op werkdagen tussen 8.15 en 9.00 uur

Contactgegevens

06 517 63 867
welkom@erwinsmidt.nl

Adresgegevens

Bergstraat 31
3811 NG
Amersfoort

Werkdagen maandag tot en met vrijdag tussen 9.00-18.00 uur. Online afspraken zijn ook mogelijk.

Routebeschrijving

  • Je komt tot de kern van je vraagstuk
  • Ervaren psycholoog
  • Vergoeding voor individuele sessies
  • Goed bereikbaar
  • Aangesloten bij

Erwin Smidt, Psycholoog Amersfoort geregistreerd NVPA lidErwin Smidt, psycholoog Amersfoort, lid NIP