Wanneer de liefde minder wordt en verandering noodzakelijk is

Wanneer de liefde minder wordt ontstaat er afstand. Hoe kom je weer terug naar liefde en verdieping? Deze blog heb ik geschreven naar aanleiding van gesprekken met heel veel verschillende koppels. Wat al deze stellen kenmerkt is dat in de loop van de tijd het contact en de liefde minder is geworden. Ze wilden niet dat het gebeurde en toch gebeurde het. Tot het punt waar het onmogelijk was zelf het tij te keren. Hoe ontstaat een dergelijke situatie in relaties? Waar geliefden langzaamaan huisgenoten worden of zelfs ronduit afstandelijk naar hun partner. Wat is er nodig om verandering te brengen? De liefde die er vaak nog steeds is weer te laten bloeien? Waar al deze verhalen en mijn ervaringen niet over iemand anders gaan, maar over jou. Jij die op zoek bent naar hernieuwde liefde in je relatie en die het niet op wil geven.

Wanneer de liefde minder wordt en oppervlakkiger, wat gebeurt er?

Niets gaat vanzelf. Zeker een relatie niet. Als mens hebben we voortdurend een signaal van de ander nodig dat hij of zij je ziet: een compliment, luisterend oor, een knuffel, kus of goede seks. Hoe wordt dat signaal dan verstoord? Zoveel mensen en zoveel situaties. Toch is het opvallend dat er in veel relaties dezelfde soort dilemma’s en vervelende situaties spelen. De situaties die ik het meest tegenkom heb ik uitgewerkt en bijzonder genoeg zal je zien dat eronder factoren schuilen die heel erg dicht bij elkaar liggen.

De relatie wordt een gewoonte

Wanneer iets nieuw is zijn we nieuwsgierig, opgewonden. Kan je je nog herinneren dat je speciaal voor je partner ontbijt maakte, dat er iets leuks voor je werd gekocht of dat jullie zomaar iets (geks) gingen doen? Wanneer je langer bij elkaar bent, heeft dat bij elk stel de neiging wat meer naar de achtergrond te verdwijnen wanneer je er niet bewust aandacht aan schenkt. Zo kan het zijn dat werk (carrière), vrienden, sport en bijvoorbeeld uitgaan met anderen voorrang krijgen en blijven krijgen boven de relatie.

Dave en Natasja waren 8 jaar bij elkaar toen ze bij mij kwamen. Allebei hielden ze heel erg van hun zelfstandigheid. In de loop van de jaren waren ze daardoor steeds meer hun eigen dingen gaan doen. Het enig wat ze nu nog deelden was de liefde voor sport. Niet dat ze samen gingen sporten. Ze hadden het over trainingsschema’s. Natasja zei het zo: “het lijkt net alsof we elkaar alleen nog echt kunnen motiveren om beter of slimmer te trainen”.

In deze relaties gaat het doorgaans niet slecht, geen uitbarstingen en ruzies. Het kabbelt door. Dat is gelijk ook het gif in de situatie. Noodzaak lijkt er niet te zijn tot je zover uit elkaar bent gegroeid dat je je afvraagt waarom de ander nog bij jou is en jij bij de ander.

Voor deze stellen helpt het om zich af te vragen: “hoeveel tijd heb we nu echt exclusief met elkaar?”

Mijn ervaring is dat antwoorden hierop vaak heel ontnuchterend zijn.

Blijde gebeurtenis grote gevolgen

Kinderen. Veel stellen kunnen zich niets mooiers voorstellen dan samen kinderen te krijgen en op te voeden. Het is bijzonder om een klein mensje geboren te zien worden en op te zien groeien. Wellicht nog een broertje of zusje. Heerlijk, maar het vraagt ook veel van partners. Slechter slapen, strak afstemmen van activiteiten. In deze afweging gaan kinderen voor. Logisch je hebt toch niet voor niets voor ze gekozen.

Wim vertelde: “Meer dan twee jaar geleden sliep onze jongste slecht. Heel slecht. Ten einde raad hebben we haar toen bij Sjoukje gelegd. Dat werkte best goed. De kleine sliep beter. Sjoukje ook. Ik was naar een andere kamer gegaan en sliep weer als een roos. Heerlijk. Sinds die tijd slapen wij niet meer samen, maar ehhh hebben we dus ook geen seks meer en het lijkt of Sjoukje het wel best vindt.”

In deze relatie komt zorg voor de kinderen voorop te staan. Vaak ook heel logisch gezien de moeilijke situatie, soms heel ongemerkt. In de relatie is wel tijd voor de rol van ‘ouder’ en geen of veel te weinig tijd voor de rol van ‘geliefden’.

Voor deze stellen helpt het om zich af te vragen: “zijn we nog geliefden van elkaar en wat heb ik nodig om mijn partner weer te begeren?”

Droevige situaties, ieder zijn eigen verdriet

Droevige situaties zijn er in zoveel soorten en maten. Overlijden van één van de ouders, naaste familie of vrienden springen in het oog. Op dit moment heb ik een stel in behandeling die na veel IVF pogingen (zowel in Nederland als daarbuiten) geen kinderen zullen krijgen. Intens verdriet, hartverscheurend. Met zoveel verdriet omgaan is moeilijk. Veel moeilijker wordt het wanneer partners heel verschillend met verdriet omgaan of het verdriet wegstoppen. Wat er dan in feite gebeurt is dat verdriet niet meer gedeeld kan worden, ieder heeft zich teruggetrokken omdat hij/zij heeft ervaren dat hij niet bij de ander terecht kan of wil.

“ik zie aan Arthur dat hij voor zich uit zit te staren, somber is, maar ik durf er niet naar te vragen”, zegt Els. “Het was toch niet jouw beste vriend, en dan word ik stil, wat moet ik dan zeggen? Dan zeg ik niets en wordt het heel stil in huis”

Voor deze stellen helpt het de vraag te stellen: ‘hoe kan ik de ander toelaten in mijn emoties?’

Deze vraag beantwoorden is in de praktijk helemaal niet zo makkelijk. Vaak liggen er allemaal diepe overtuigingen onder zoals: de ander begrijpt mij toch niet, ik wil de ander er niet mee lastig vallen, nu moet het toch wel eens over zijn, het helpt niet als ik het er over heb’. Dergelijke overtuigingen staan daadwerkelijk contact in de weg en vragen geduld van partners voor ze elkaar weer kunnen vinden.

Ziekte, als alles moet wijken

Wanneer je partner ziek is, ga je voor diegene zorgen. Natuurlijk zijn er uitzonderingen. De regel is dat we willen helpen. Voor de ander zorgen is mooi. Vaak onzelfzuchtig, maar het heeft ook een keerzijde. Het gaat namelijk altijd over de ander. Logisch zou je denken. Ja voor een professional wel, maar als partner is het niet vol te houden.

“Ik zorgde voor de kinderen” zegt Niels. “van het opstaan tot het slapen gaan en daarnaast voor Malief. Zeker wanneer ze net een chemo had gehad. Zo voelt het nu nog steeds voor mij. Na drie jaar doe ik het meest, maar ik zit er doorheen. Ik heb ook iemand nodig”. Malief zegt: ‘ik vraag er naar maar dan zeg je ‘het gaat wel’, wat moet ik daar dan mee?”

Heel vaak draait het allemaal om de zieke partner en blijft het daar ook om draaien zelfs als het weer beter gaat. Voor de duidelijkheid: niet één van beiden is hieraan schuldig. Het ontstaat, het is logisch dat het ontstaat. Tegelijkertijd is het voor de relatie heel onwenselijk.

Voor stellen helpt het om de vraag te stellen: ‘wat heb ik nodig?’

Heb het er met elkaar over wat je nodig hebt. Ook al ben je ziek zelfs dan kan het heel fijn zijn om van de ander te horen waar hij/zij mee bezig is, zich zorgen over maakt, etc. Hoe dat er precies uit moet zien is maatwerk. Het gaat over de best mogelijke balans.

Een ander in het spel

Een ander in het spel heeft vaak (zeker niet altijd!) een aanloop in de relatie. Het loopt niet lekker. Er is weinig aandacht voor elkaar en dan ineens kom je iemand tegen die wel aandacht voor je heeft, de spanning terug brengt, etc.. Dan lijkt overspel of een affaire heel aantrekkelijk, misschien zelfs wel logisch. Vroeg of laat komt het overspel uit en dan wordt alles pijnlijk. Vertrouwen dat als sneeuw voor de zon verdwenen is en de heftige emoties die dat met zich mee kan brengen. Veel aandacht voor de ‘schuldige’, voor wat er dan precies gebeurd is. Zo logisch. Helaas helpt het weinig in het herstel van het vertrouwen en de zo noodzakelijke heling in de relatie.

Sofie bijna schreeuwend en huilend tegen Martijn: “Ik moest nog bevallen van onze 2e, ik had je nodig hoe kon je dat nu doen?” Het is niet de eerste keer dat ze zo boos wordt en Martijn reageert net zo boos: “ waar was jij dan al die tijd, je bent er nooit voor mij.”

Het ingewikkelde van overspel

In deze twee uitspraken zit het ongelofelijk ingewikkelde drama van deze relatie. Sofie heeft gelijk en het is belangrijk dat Martijn haar echt gaat horen en begrijpen. Iemand begrijpen die zo boos is, is echter voor niemand te doen. Martijn heeft ook een punt dat zeker aan de orde moet komen. Hij zal echter moeten gaan begrijpen dat een slechte relatie niet de oorzaak is voor overspel. Daar heeft hij toch echt zelf voor gekozen.

Voor stellen is het essentieel om twee vragen voor zichzelf te beantwoorden: ‘Wil ik echt met jou verder? Ben ik bereid je te gaan vergeven?’

De tweede vraag behoeft enige toelichting. Het gaat er niet om dat je onmiddellijk vergeeft. Weinig mensen die dat kunnen. Kan je tegen jezelf kan zeggen dat je het in de toekomst wil gaan vergeven anders kom je in de situatie terecht waar er een voortdurende staat van oorlog blijft bestaan.

Wat zijn de overeenkomsten?

Als mensen zijn we sociale dieren. We willen ons verbinden, gezien en gehoord worden. Dat is de reden dat we relaties aangaan. Vriendschaps-relaties,

liefdes relaties. In die relatie willen we signalen binnenkrijgen dat de situatie emotioneel ‘veilig’ is. Met andere woorden: ‘de ander is er ook voor mij’. Wanneer de liefde minder wordt gaan we zelf ook afstand nemen. Ter zelfbescherming. Omdat de één dat doe doet de ander dat ook. Wanneer je naar bovenstaande situaties kijkt is dat wat in alle gevallen tussen partners gebeurt. Of het nu gaat om ‘gewoonte’ of om overspel. De ander is er emotioneel niet meer. In het ene geval is het langzaam en ongemerkt gegaan en in het andere geval heftig en snel. We doen dit vaak ook niet om de ander te kwetsen. We doen de ander pijn zonder dat dat de intentie was. Wanneer het gedrag van de ander wel als intentioneel wordt ervaren komen er verwijten, ruzies en verslechterd de relatie snel. Dit is het moment dat de partners er niet mee zelf uit kunnen komen en dat externe hulp gewenst is.

Wat kan je zelf doen

Gelukkig zijn er wel degelijk een aantal stappen die je zelf kunt zetten. Eerder in de blog schreef ik al: maak tijd voor elkaar. De volgende stap is heb ook daadwerkelijk aandacht voor elkaar. Het helpt om je de vraag te stellen: ‘wat maakt het voor mijn partner belangrijk’. Wees nieuwsgierig, stel vragen voordat je (met je eigen) oplossingen komt. Probeer de ander echt te snappen. Wanneer je ruzie hebt gehad stel jezelf eerst de vraag: ‘wat was mijn aandeel hierin’. In plaats van alle schuld op het bord van de ander te schuiven. En tot slot. We vinden van alles, zo zijn onze hersenen namelijk opgebouwd. Een oordeel over de situatie helpt ons letterlijk met overleven. Oordelen zorgen er echter ook voor dat een gesprek stokt of in gekibbel of ruzie verzandt (ik vind dat jij …  bent). Ga eens bij jezelf na wat het voor jou betekent en/ of wat er bij jou gebeurt wanneer je partner nu precies dát zegt of doet.

Wanneer de liefde minder wordt wat kan relatietherapie brengen

Soms kom je er samen gewoon niet uit. Dezelfde gesprekken en dezelfde argumenten. Je niet gehoord voelen en meer ruzie of stiltes dan je lief is. Weet één ding zeker. Dergelijke relatieproblemen lossen zich niet vanzelf op. Wacht dan niet te lang om er iemand anders bij te halen. Hoe langer je wacht om echt iets aan je relatieproblemen te doen hoe langer het duurt om ze weer op te lossen. Relatietherapie kan je helpen om de patronen die je in de relatie hebt opgebouwd zichtbaar te maken.. Wanneer het een goede relatietherapeut is laat hij het je niet alleen snappen maar ook voelen. Want wat maakt dan dat je zo geraakt wordt door de ander dat je boos wordt en wat zit daar onder. In die kwetsbare gevoelens ligt de verbinding. Kan je weer ervaren waarom je voor deze man of vrouw gekozen