Re-integreren nadat je overspannen bent geweest
Re-integreren
Nadat je overspannen bent geweest komt het moment dat je weer terug kan naar je werk. Voor de één is dat al na 6 weken voor de ander pas na een jaar. In een aantal gevallen kan het herstel nog langer duren. Afhankelijk van de mate van overspannenheid en de omgeving waarin je herstelt.
Laat ik eerst vertellen wat het recept is voor een ernstige mislukking: direct weer voltijds gaan werken. Dat is hetzelfde als je lange tijd geblesseerd bent geweest en dan weer een volledige wedstrijd gaat voetballen, 10 kilometer gaat hardlopen in wedstijdtempo, etc.. In dergelijke gevallen is het volstrekt helder dat je lijf weer opnieuw aan de belasting moet wennen. Dat is in je werk niet anders.
Re-integreren is opbouwen
Opbouwen is het devies. Wanneer je weer gaat opbouwen waar moet je rekening mee houden? Ik wil hier niet komen met een recept, want zoveel mensen zoveel wensen. Het zijn eerder een aantal richtlijnen die jou kunnen helpen om tot een gezonde opbouw te komen.
Fases in herstel
In het herstel zijn 3 fases te onderscheiden
Fase 1: Acceptatie. Ben ik overspannen geraakt? Waarom ben ik overspannen geraakt? In deze fase gaat het om erkennen dat je overspannen bent . Nu is rust het allerbelangrijkst opdat je je systeem niet verder overbelast.
Fase 2: Reflectie. Wanneer je hebt kunnen accepteren dat je overspannen bent, kan je achterhalen hoe dat zo ver heeft kunnen komen. Anders gezegd wat is de motor achter je overspannenheid. Bijvoorbeeld: ‘voor jou is het lastig om ‘nee’ te zeggen’ of ‘ik denk dat ik alles aankan, ik word niet moe’ of ‘als ik niet hard werk ben ik niet goed genoeg’ etc.. Kortom, wat zet jou aan om meer te doen dan je kan?
Fase 3: Ervaren. Hoe kan ik gezond blijven werken en leven. Wat is voor mij een goede balans tussen draaglast en draagkracht? In deze fase vind de daadwerkelijke terugkeer naar het werk plaats.
Heb je helder wat jouw motor achter je overspannenheid is geweest?
Voor duurzaam herstel is het heel belangrijk om te achterhalen wat jouw ‘motor’ is.
Een man gaf bij mij aan: ‘mijn gezin mag niets tekort komen’. Thuis moesten ze vroeger de eindjes aan elkaar knopen. Daar had hij hele slechte herinneringen aan. In zijn werk moest hij succesvol zijn. Succesvol was voor hem veel verdienen. Dat was hem gelukt. Heel goed gelukt zelfs. Het Amerikaanse bedrijf verwachtte van hem wel 24/7 beschikbaarheid. Met als gevolg dat hij zijn kinderen en vrouw nauwelijks zag alleen maar bezig was met werk. Tot zijn vrouw na 15 jaar aangaf: ‘ik wil bij je weg’. Op dat moment zakte alle grond onder zijn voeten weg. Het werk werd hem teveel, thuis liep het slecht en op enig moment zette zijn lichaam hem letterlijk stop. Hij viel flauw, had hartkloppingen, overmatig zweten, kon niet meer slapen.
Moeten presteren, was zijn motor geworden. Hij moest wel zo hard en veel werken, want anders zou zijn gezin tekort komen. Dit hoeft dus helemaal niet de realiteit te zijn, maar wij maken dit wel tot de realiteit en gaan daar naar handelen. Dit echt begrijpen en bereid zijn om het anders te doen is de weg naar herstel.
Nieuwe balans tussen draagkracht en draaglast, fase 2
Vanaf het moment dat je gaat ervaren wat jouw ‘motor’ is, is het ook belangrijk om te zien wanneer terecht komt in wat ik de ‘moeten’ modus noem. Van je zelf moet je iets zonder er bij stil te staan of dit ook gezond is. Bijzonder genoeg zorg je er zelf voor dat je star wordt in de manier van handelen en denken. Ik zal dit illustreren aan de hand van een eenvoudig voorbeeld.
Een vrouw wilde als ze iets deed dat perfect doen. Dat gold voor alles en ook haar huishouden. Daar kon ze gerust een dag mee bezig zijn. Ondanks het feit dat ze ook een schoonmaakster hadden die wekelijks langs kwam. In fase 2 (reflectie) mocht ze van zichzelf wel degelijk dingen opruimen/ schoonmaken in huis. Wel moest ze telkens voelen hoe haar lijf er aan toe was. Voelde ze zich moe of deed haar lijf pijn dan was het belangrijk dat ze ging ontspannen. Dat ze niets hoefde te doen.
Wat ik hiermee wil laten zien is dat je in fase 2 al bezig mag zijn hoe je met activiteiten/ werk omgaat. Het is dus echt niet zo dat rust je hier per definitie verder gaat helpen. Je zal moeten leren wat je aankan. In deze fase is dat voor veel mensen frustrerend omdat ze ervaren dat ze minder kunnen dan dat ze gewend waren.
Fase 3, ervaren hoe het duurzaam beter kan
Eigenlijk ben je in fase 2 al bezig met re-integreren. Dat betekent nog niet dat je dan al bezig moet zijn met je werk. Wel heb je als het goed is contact met iemand uit je werkomgeving (is ook in de wet geregeld). In fase 3 is het expliciet de bedoeling om stapsgewijs terug naar het reguliere werk te gaan.
Wat is een goed re-integratie schema?
Kleine stapjes is het allerbelangrijkste. Ervaar hoe het is. Ervaar succes en kijk dan pas weer wat er nog meer mogelijk is, maar wees ook bereid om een stapje terug te doen (bijvoorbeeld: minder uren werken dan de week ervoor).
Zet het op papier. Voor jezelf en je omgeving is het belangrijk dat je het op papier zet. Let op! Houd het flexibel. Mocht het teveel zijn, schakel terug. Ervaar je dat je meer kan? Probeer het uit.
Voorbeeld
Week 1 en 2, 2 dagen van 4 uur. Week 3 en 4, 3 dagen van 4 uur. Week 5 en 6, 2 of 3 dagen van 6 uur. Week 7 en 8 ergens in de week 1 volle dag werken. Kijk na week 7 hoe de volle dag werken is bevallen. Hoe zit het met je energiebalans? Wanneer alles goed gaat zit je in dit schema na 8 weken op 1 volle dag en 2 dagen van 4-6 uur. Wanneer je dit doorzet kom je na ongeveer 4 maanden op een volledige werkweek. Onder de voorwaarde (ik kan het niet genoeg benadrukken) dat je in de tussentijd goed in je energie blijft zitten. Re-integreren na overspannen te zijn geweeest is: Acceptatie, Reflectie en Ervaren. Nadat je voor jezelf hebt toe kunnen geven dat je overspannen bent begint het herstel. Daadwerkelijk terugkeren naar het werk kan zomaar eens een jaar duren.
Hulp helpt
Re-integreren moet je dit allemaal alleen doen? Mijn ervaring is dat hulp ook echt helpt. Uit je eigen ‘systeem’ stappen (het anders gaan doen dan dat je gewend was) vraagt veel. Dan is het prettig wanneer je dat samen met iemand kan doen die daar ervaring mee heeft. Je bent van harte welkom.
Erwin Smidt
